Deze rapportage bevat de resultaten van het onderzoek ‘5 jaar Bedrijveninvesteringszone in Nederland’, uitgevoerd door de Hogeschool van Amsterdam en Hogeschool Rotterdam in opdracht van Platform De Nieuwe Winkelstraat en Stad & Co in samenwerking met Provincie Noord-Holland. De opdracht is uitgevoerd door het Retail Innovation Platform, een samenwerkingsverband tussen 14 hogescholen en universiteiten die praktijkonderzoek doen naar toekomstbestendige retail. De resultaten van het onderzoek zijn gepresenteerd op het seminar 5 jaar BIZ in Nederland in de Lichtfabriek in Haarlem op 4 november 2019.

Download hier het eindrapport! 

Naast dit onderzoeksrapport is er ook een online interactief dashboard, waarin
de resultaten worden weergegeven. Zie www.cmihva.link/dashboard5jaarbiz om met deze data te ‘spelen’.

Inleiding eindrapport
Wet op de bedrijveninvesteringszones (BIZ) Een bedrijveninvesteringszone, kortweg BIZ, is een geografisch afgebakend gebied. Ondernemers en/of vastgoedeigenaren in de BIZ maken samen afspraken over investeringen om de kwaliteit van het gebied te verbeteren (aantrekkelijker, schoner, veiliger, duurzamer). Ondernemers en/of vastgoedeigenaren in een BIZ betalen ieder jaar een verplichte heffing (belasting) aan de gemeente. Dat geld komt, via de gemeente, terecht bij een uitvoeringsinstantie opgericht door de ondernemers en/of vastgoedeigenaren in de BIZ. Die instantie kan met dat geld de investeringen doen.

De BIZ is redelijk nieuw in Nederland. In 2009 werd de experimentenwet BIZ ingevoerd. Per 1 januari 2015 is die experimentenwet omgezet in een permanente wet (VNG, 2019). De BIZ is voor maximaal 5 jaar. Voorafgaand vindt eerst een draagvlaktoets plaats om te kijken of er wel voldoende ondernemers en/of vastgoedeigenaren zijn die een BIZ willen oprichten. Iedereen in de BIZ moet namelijk een heffing (belasting) betalen. BIZ’en in Nederland komen vooral voor in winkelgebieden en op bedrijventerreinen. In principe mag er in elk gebied een BIZ worden opgericht door gebruikers en eigenaren van niet-woningen.

Terugblikken om vooruit te kunnen kijken
De experimentenwet is tijdens de looptijd steeds geëvalueerd. Op basis daarvan is de huidige wet gemaakt. Nadat de officiële BIZ-wet op 1 januari 2015 werd ingevoerd, is de BIZ aan zijn lot overgelaten. Hoe het sinds 2015 is gegaan weet eigenlijk niemand. Er is nooit onderzoek naar gedaan. Platform De Nieuwe Winkelstraat (DNWS) en Stad & Co hebben daarom, in samenwerking met de provincie Noord-Holland, gevraagd het huidige BIZ-landschap in kaart te brengen. Hoeveel BIZ’en zijn er, wat voor type BIZ’en zijn het en waar liggen ze? Wat zijn motivaties, successen en struikelblokken bij het opzetten en uitvoeren van de BIZ? Kortom: wat heeft 5 jaar BIZ opgeleverd en welke lessen kunnen we hieruit leren? Het is dus tijd om terug te blikken met als doel om daardoor vooruit te kijken. Wat kan er in de toekomst beter? Kunnen we patronen ontdekken en specifieke BIZ-patronen herkennen? Tot slot, onderzoek brengt altijd nieuwe vragen met zich mee en dit onderzoek is dan ook een opstap naar een meer structurele monitoring en evaluatie van de BIZ.

Drie onderdelen in het onderzoek
Het onderzoek bestaat uit drie onderdelen. Ten eerste hebben we een inventarisatie gemaakt van het aantal BIZ’en en de kenmerken van de BIZ’en in Nederland. Daarvoor hebben we alle gemeentelijke BIZ-verordeningen geanalyseerd. Ten tweede hebben we onder de actieve BIZ’en een enquête gehouden, die is ingevuld door 117 BIZ-vertegenwoordigers. Ten derde hebben we zeven case studies gedaan, die voornamelijk zijn gebaseerd op interviews. De cases zijn zo divers mogelijk gekozen (variatie in type deelnemers, grootte van BIZ gebied en geografische ligging). Meer informatie over het onderzoek en de bijbehorende technische aspecten kun je nalezen in de onderzoeksverantwoording op pagina 40.